Dải đất hẹp miền Trung được ví là đòn gánh, gánh nặng hai đầu non sông. Do thời tiết, khí hậu, địa hình..., năm nào miền Trung cũng có bão mưa, bè cánh lớn.
Chia cắt, nhà trôi, người chết, trục đường tắc... Nhưng, chưa năm nào miền Trung đang mưa bè phái khốc liệt lại bị các nhà thủy điện xả anh em đúng lúc nước lụt dâng cao:
“Theo công bố của Chi cục thủy lợi thức giấc Hà Tĩnh, mưa lớn cộng với nhà máy thủy điện Hố Hô xả đồng minh với lưu lượng trong khoảng 500 m3/s - 1.800 m3/s, đại dương Bộc Nguyên xả 150-200m3/s... đã làm cho địa phương bị ngập nước”.
Nếu không có mưa bọn, nếu như không có xả bằng hữu thì Hố Hô sẽ chẳng hề là trong khoảng khóa kiếm tìm, được nhắc tới phổ quát nhất và giãi bày thái độ, cảm xúc, khác nhau trong các ngày qua. Cùng với Nhà máy thủy điện Hố Hô là Hương Khê - Hà Tĩnh, Tuyên Hóa - Quảng Bình cũng được nói đến với tần số chi chít cùng khúc ruột miền Trung quặn đau trong đàn lụt.
Gần 40 người chết và mất tích ở Quảng Bình, Hà Tĩnh, Nghệ An. Hàng chục vạn ngôi nhà chìm trong đại dương nước mênh mông đục ngầu.
Xác gia cầm, vật nuôi trôi nổi. Người dân hoảng hốt anh dìu em, cháu dìu bà, ba má xáo xác mua con... giữa tối đêm chạy đồng đội trong tiếng nước réo, gà quác, bò rống, chó kêu và kẻng, trống dồn dập thúc. Thay vì cả gia đình quây quần bên mâm cơm sau một ngày lam bè cánh thì người dân phải ngồi trên ngọn cây, mái nhà, hoặc lật ngói thò đầu ra khỏi mái ngóng chờ cứu giúp trong tuyệt vọng... rất đáng thương.
Hình ảnh vật nuôi, người chết thảm thương, tức tưởi thật là xót xa, đau khổ. Hình ảnh chiếc chậu lớn khiến cho thuyền trợ thì bợ lênh đênh chở những con lợn con, hay cộng đồng gà ướt lượt thượt lụt đậu trên gia đình tránh bạn hữu, hoặc con gà nhíp đứng trên cái dép xốp... thật là mong manh nhưng cũng đầy sức sống diệu kỳ.
Dĩ nhiên, trong những ngày qua có rộng rãi hình ảnh người địa phương cưu mang, giúp sức lẫn nhau trong mưa bè đảng và cả ở các vùng miền khô ráo khác gọi nhau khiến cho trong khoảng thiện vì miền Trung đau thương... thật là cảm động.
Tất cả bởi thiên tai bè bạn lụt! Điểm danh kể tội trước tiên là... ông giời. Ông giời đỏng đảnh năm nào cũng lùa bão tố số đông lụt về miền Trung nắng lắm mưa đa dạng. Người miền Trung chịu gió Lào khô khát và cũng chịu nước mưa hàng năm rộng rãi hơn các vùng khác.
Xả bạn bè kèm với mưa to khiến Hà Tĩnh ngập nặng
Song, nếu chỉ ông giời thì người miền Trung cũng không bị bè bạn nhấn chìm gấp gáp, hối hả, bất ngờ, trở tay không kịp đến thế. Thiên tai và cả nhân tai nữa. Nhân tai mở màn trong khoảng nạn... phá rừng. Chúng đã kịp đốn hạ, cưa cắt phá hủy đại ngàn và làm rừng đầu nguồn trọc lốc.
Lẽ ra, mưa xuống các thảm rừng nhiệt đới phổ thông tầng, nước được giữ trên các vòm lá, dưới các lớp mùn xốp và ngấm xuống đất rồi thủng thẳng chảy ra khe, suối, sông, ra hồ một phương pháp nhân từ hòa an ninh, thì mưa vần vũ xả xuống đồi trọc, chẳng có cái gì giữ nước lại, cứ ồ ạt tràn xuống thoát không kịp, thành bè phái đâm, đàn ống.
Nhân tai còn mở màn trong khoảng... thủy điện. Không ai phủ nhận thủy điện mang ánh sáng cho người dân và phát hành kinh tế, song các hồ nước cũng ngoạm mất phổ biến cánh rừng. Mỗi hồ nước được đập chắn lại công trình bom nước lớn lao.
Tự nhiên hiện nay vô cùng bất trắc. Thời tiết, khí hậu chuyển đổi khôn lường. Chúng ta có thể san sớt với thủy điện Hố Hô, ví như như đúng lúc đàn thượng nguồn về quá với tốc độ cao, không xả nước thì dẫn tới nguy cơ vỡ vạc đập, tràn đập.
Vỡ vạc quả bom nước kếch xù này, nước sẽ nhấn chìm diện rộng hơn, thiệt thòi sẽ phổ thông hơn. Buộc phải xả bè cánh trong trạng thái... nguy cấp. Sự thực này sẽ đi đến đâu? Sẽ phải hi sinh một phòng ban ốm, cứu phòng ban lớn, có nghĩa là chấp nhận ngập lụt một quận để cứu ba bốn huyện khác và cũng cứu... nhà máy thủy điện.
Bởi tan vỡ đập thì nhà máy thủy điện cũng toang hoang đập, phải ngừng hoạt động, thiệt hại thuộc về chủ đầu tư. Sao không dự trù dự báo, xả bớt nước từ trước, mà cứ để “nước tới chân mới chạy”. Hay các vị cố tình giữ nước để tăng nguồn phát điện, đến khi bè phái lớn thất thường thì chính các vị cũng trở tay không kịp. Và các vị cũng không đường thoát, yêu cầu xả bằng hữu giữa khi mưa gió tơi bời?
Nhà máy thủy điện Hồ Hô xả bè lũ có đúng thứ tự?
Ông Lê Ngọc Huấn - Chủ toạ UBND huyện Hương Khê bức xúc nói về chỉ huy nhà máy thuỷ điện Hố Hô thế này: “Khi chưa mưa thì không xả, lại nhè lúc mưa lớn để xả. Nước trên đổ về, nước sông dâng lên, tôi đề nghị dừng lại trong khoảng 1-2 tiếng cho nước rút bớt, nhân tố kiện lúc đó có thể dừng xả 1 tiếng nhưng chỉ huy nhà máy không ưng ý”.
Ông Vũ Mạnh Hùng - Giám đốc nhà máy thủy điện Hố Hô thì phản ứng “phản pháo” lại ông Chủ tịch quận và chắc chắn “... việc xả bè bạn tại Hương Khê là đúng quy trình”. Ông phó giám đốc nhà máy thủy điện Hố Hô Nguyễn Văn Thông cũng khẳng định đã “quản lý xả bằng hữu đúng thứ tự”.
Chưa bao giờ cụm trong khoảng “đúng thứ tự” được sử dụng lắm và lạm dụng đa dạng tới thế. Đúng quy trình, nhưng cái thứ tự ấy có đúng, có kỹ thuật không? Trật tự sai thì sao? Theo ông giám đốc thủy điện Hố Hô thì: “Chúng tôi có lên tiếng tới ban phòng chống bão lụt các ngành như trong phương án phòng chống bè bạn lụt nhà máy thuỷ điện đã được tỉnh phê ưng chuẩn, không có trách nhiệm thông báo tới chủ tịch UBND quận”.
Xả bè lũ nhấn chìm cả địa bàn cư dân huyện Hương Khê, mà không cho ông chỉ đạo cao nhất thị xã nhân thức, thủy điện lại “không có bổn phận thông báo”, thì thứ tự ấy đúng hay sai? Máy móc thi hành theo cái thứ tự xơ cứng ấy, hay nhân thức sai mà cứ làm theo cái sai?
Xả đúng quy trình mà Chủ tịch quận không nhân thức, dân trở tay không kịp. Xả lũ đúng quy trình mà bầy đàn chồng số đông, người phía hạ lưu chìm nghỉm nội địa dâng nhanh, người chết, trâu bò lợn gà chết, nhà cửa trôi lềnh bềnh, hàng vạn dân sống trong màn trời chiếu đất!
Ông Đinh Hữu Tân, Bí thư quận ủy Hương Khê cũng chán chê với cái thứ tự của thủy điện: "Xả đồng chí ào ạt làm cho dân chìm nghỉm trong biển nước là đúng trật tự? Điều này chúng tôi phải đặt câu hỏi: Liệu 13MW của thủy điện Hố Hô cần thiết hơn sinh mạng của người địa phương?”.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu đầu kiểm tra và làm cho rõ việc xả bằng hữu
Trước cảnh ngộ đau lòng bọn chồng bầy ở miền Trung, Chính phủ đã báo cáo. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đòi hỏi rà soát việc xả anh em vừa qua và đơn vị thanh tra việc điều hành xả bầy đàn, trong đó có thủy điện Hố Hô ở Hà Tĩnh là một việc khiến kịp thời rất thích hợp lòng dân.
Phái đoàn thanh tra do Bộ Công thương nghiệp chủ trì đang ở miền Trung. Hi vọng rằng sẽ không còn trạng thái quanh quẩn: Cứ mưa lớn thì xả bằng hữu, của cải trôi cứ trôi, người chết cứ chết; rồi “ông vải bảo ông vải đúng, bà sãi bảo bà sãi hay”, còn Nhà nước thì cứu trợ và các đoàn tình nguyện đồng đội lượt đến miền Trung, rồi... lại mưa, lại xả số đông lúc nước dâng cao.
Hiện nay, nhà nhà khiến cho thủy điện, người người khiến thủy điện. Nhà nước khiến thủy điện mà cá nhân cũng làm thủy điện. Có trạng thái được - mất đang xảy ra: Mùa hạn thì tích giữ nước để phát điện, để tăng nguồn điện và cũng tăng thu nhập chủ đầu tư, thì hạ lưu thiếu nước gây hạn hán.
Mùa mưa anh em lại xả nước để không vỡ đập, tràn đập, để an ninh nhà máy, thì gây anh em chồng đồng đội, mà miền trung những ngày lụt lội mới đây là chả hạn đau lòng. Những làng phiên bản trù phú và phổ thông cánh rừng xanh trở thành... đại dương nước.
Bài toán được mất, lợi hại khi làm thủy điện phải được đặt ra, có lời giải trang nghiêm, để cân nhắc khiến cho hay không và cái thủy điện nào đã thành thủy hại thì nên bỏ.
Đọc thêm: Mua Hàng Nhật Online
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét